Libya’daki Vatiyye üssü saldırısı ile ilgisi olmayan dört yanıltıcı video

Zamanın Yok Mu?

Son zamanda, Libya’daki Vatiyye üssünün saldırıya uğradığını gösterdiği iddia edilen dört videoya buradan, buradan, buradan ve buradan ulaşabilirsiniz. Ancak, her biri farklı bir olayı kaydetmiş durumundadır. Videoların gerçeğine sırasıyla buradan, buradan, buradan ve buradan göz atabilirsiniz.

Libya’da Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin kontrolü altındaki Vatiyye hava üssünün geçtiğimiz cumartesi günü hava saldırısına uğramasıyla sosyal medya mecralarında bu bağlamda saldırıya ilişkin olmayan eski video kayıtları paylaşılmıştır.

Uluslararası tanınan Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin Tunus sınırına yakın Vatiyye hava üssünü bu yılın 18 Mayıs tarihinde ele geçirmiştir. Medyaya göre, Ulusal Mutabakat Hükümeti tarafından ele geçirilmesinden sonra Türkiye’nin kurduğu hava savunma sisteminin saldırı sonucu hasar görmüştür.  

İddia ve Kaynaklar

Teekked, Vatiyye üssünün uğradığı saldırı bağlamında Twitter’da yanıltıcı bir biçimde paylaşılan dört video kaydı gözlemiştir.

Birinci İddia:

Emekli Libyalı General Halife Hafter’in komutanlığındaki Ulusal Ordu’yu destekleyen sosyal medya sitelerindeki hesap ve sayfalarda paylaşılan kara hedeflerinin vurulduğunu kaydeden görüntülerle birlikte ileri sürülmüştür. Ek olarak, Hafter’in komutanlığındaki Libya Ulusal Ordusu’nun Türk savunma sistemlerini vurduğunu kaydettiği ileri sürülmüştür. Bu iddia ile birlikte ileri sürülen video kaydı, yüz binlerce izlenme ve binlerce paylaşım almıştır.

Mısır’ın Sada Elbalad kanalı, Vatiyye üssünün saldırısını konuşmak üzere Libya Ulusal Ordusu Etik Rehberlik Müdürü ile yapılan bağlantı sırasında bu iddiayı paylaşan platformlar arasında yer almıştır.

Bu iddiayı paylaşan başka kaynaklara buradan, buradan, buradan, buradan ve buradan göz atabilirsiniz.

İkinci İddia:

Net görülemeyen bir yerde duran kameramanın kamerasının karşısındaki ufukta yanıp sönen parıltıları kaydeden bir video ile birlikte paylaşılmıştır.

Bu iddiayı ileri süren bazı kaynaklara buradan, buradan ve buradan ulaşabilirsiniz.

Üçüncü İddia:

Uçak ve patlama sesleri eşliğinde karanlık bir bölgeyi hedef alan hava saldırısı videosu ile birlikte paylaşılmıştır. Twitter ve Facebook hesapları tarafından Vatiyye üssündeki “Türk hava savunma sisteminin vurulmasını” kaydettiği ileri sürülmüştür.

Suudi Arabistan’ın Al Alrabiya kanalına bağlı Al Hadath kanalında yayınlanan Lamis Elhadidy ile Kahire Şimdi programının Vatiyye üssünü hedef alan saldırıyı ele alan bölümünde bu video yayınlanmıştır. Bu iddiayı paylaşan başka bir kaynağa buradan erişebilirsiniz.

Dördüncü İddia:

Bu iddia ise, kara hedefleri hedef alıp imha eden füzeli hava saldırısı gibi anlaşılan düşük kaliteli bir video ile birlikte dolaşmıştır. Bazı medya platformları ve sosyal medya hesapları, bu videonun Vatiyye hava üssünün saldırısını kaydettiğini ileri sürmüştür.

Suudi Arabistan’ın Al Arabiya kanalına bağlı Al Hadath kanalının Twitter ve Facebook sayfası, Alhadath.libya Facebook sayfası ile başka hesaplarda aynı iddia paylaşılmıştır.

İddiaların Çürütülmesi

Birinci İddia:

Videodan görüntüler alarak Google arama motorunda tersinden araması yapıldığında, videonun Mısır Hava Kuvvetleri’nin Libya’nın Derne şehrindeki hedefleri vurmasına eş zamanlı olarak Mayıs 2017’de yayınlanmış olduğu anlaşılmaktadır. Video, Mısır Savunma Bakanlığı’nın resmi kanalında 27 Mayıs 2017 tarihinde “Hava kuvvetleri Mısırlı şehitlerin intikamını alarak Libya’da planlı hedefler imha edildi” adı altında paylaşılmıştır. Teekked, videonun bu tarihten önce yayınlandığına rastlamamıştır.

İkinci İddia:

Yine Google arama motorunun tersinden arama tekniği kullanılarak kayıttan bir görüntü aradığımızda, son zamanda İsrail’in Gazze Şeridi’ni hedef alan saldırısı hakkında yayınlanan haberlerle ilgili olduğu ortaya çıkmıştır. YouTube’da uygun anahtar sözcükleriyle (Saldırı-Gazze-İsrail) yaptığımız arama sonucunda ise videonun RT Arabic kanalının 27 Haziran tarihinde “İsrail Gazze Şeridi’ndeki hedeflere saldırdı” adı altında paylaşıldığı anlaşılmıştır. Teekked, videonun bu tarihten önce yayınlandığına rastlamamıştır.

Üçüncü İddia:

Üçüncü iddiayla paylaşılmış videoya baktığımızda, saldırının arkasında alevlerin de göz önünde bulundurularak yakıcı Napalm ya da Fosfor bombalı saldırının etkisiyle birebir olduğunu görmek mümkündür. YouTube’da uygun anahtar sözcükleriyle (Napalm saldırısı) yaptığımız aramanın sonuçları arasında iddiada geçen videonun aynısı 22 Haziran 2016’da “Halep’in kuzey kırsalındaki ilçe ve köylere Rus saldırısının korkutucu anları” adı altında ve Anadan Medya Merkezi kanalında paylaşılmış olduğu anlaşılmıştır.

Beyaz Baretlileri teşkilatının basın sorumlusunun aktardığı bilgiye göre, Anadan beldesi ve Halep’in kuzey kırsalındaki diğer ilçe ve köyleri 21 Haziran 2016’da Rus uçakları saldırısına uğramıştır. Teekked, üçüncü iddiada yer alan videonun bu tarihten önce yayınlandığına rastlamamıştır.

Dördüncü İddia:

Dördüncü iddiada paylaşılan video, Windows işletim sistemli bilgisayarlarda çalışan ARMA 3 savaş oyununu bilenlere tanıdık gelecektir. Teekked ekibinin asıl videoya ulaşamamasına rağmen oyunun bir videosunu izleyip detaylarını dördüncü iddiada yer alan videonun karşılıklarıyla karşılaştırılabilmektedir.   

Sonuç

Dört iddiada yer alan videolar, asıl bağlamından kopartıldığı Libya’da son zamanda Vatiyye hava üssünü hedef alan saldırıyla doğrudan bağlantılı olduğu iddia edilerek sosyal medya mecralarında kullanılmıştır. Dolayısıyla, bu bağlamda tamamen geçersiz durumda yanıltıcı videolardır.