Şadi Hilve ve Faris Şihabi, İdlib kırsalındaki Neyrab operasyonu sırasında dolaşan yalanlar

Türk Silahlı Kuvvetleri ve Suriye’nin muhalif gruplarından müttefikleri ile birlikte 20 Şubat 2020 Perşembe günü İdlib kırsalında Esad rejimi güçlerinin kontrolündeki bölgelere saldırıya başladı. Tam olarak da TSK ve müttefiklerinin o gün ilerleme kat etmeleri ardından gerileme yaşanan Neyrab bölgesi hedefteydi. Bunun yanında, saldıran güçler Serakib, Dadih, Afes ve Kefer Battih’teki Esad güçlerinin mevkilerine doğru harekete geçmeden hedef almıştır.

 Bu çatışmalar ile birlikte, yalan haber, ilgisiz fotoğraf ve video kayıtları dolaşmıştır. Teekked ekibi, bu raporda son iki günde gözlemlenen en başta yanıltıcı haberleri ele almaktadır.

 Çokça paylaşılan asılsız haberler nelerdir?

1- Türk tankı fotoğrafı, Esad rejimi yandaşları Esad güçlerinin İdlib kırsalı Neyrab çatışmalarında imha ettiğini iddia etmiştir.

DEAŞ örgütü tarafından 2017 yılında imha edilmiştir

Şadi Hilve, Faris Şihabi, Hamadaniye Haber Ağı 

Esad rejimi yanlısı Suriye devlet televizyonu Halep muhabiri Şadi Hilve, imha edilen bir Türk tankının bir fotoğrafını paylaşarak Esad rejimi güçleri tarafından imha edildiğini iddia ederken Esad parlamentosu milletvekili ve ünlü sanayici Faris Şihbai ve Hilve’nin aynı iddialarını paylaşan Hamadaniye Haber Ağı gibi rejim yanlısı haber sayfaları, aynı fotoğrafı paylaşmıştır.

Teekked platformu, tersinden görsel arama tekniği ile uygun anahtar kelimeleri kullanarak fotoğraf üzerine arama yaptığında, fotoğrafın gerçekten de bir Türk tankı fotoğrafı olduğu ancak son Neyrab operasyonundan değil DEAŞ ile TSK ve müttefikleri arasında Şeyh Akil Dağı bölgesinde 2016 sonu 2017 başlarında yaşanan çatışmalardan olduğu bilgisine ulaştı. Teekked ekibi, bu ve başka fotoğrafların, Imgur adlı Amerikan fotoğraf paylaşım sitesinde 21 Ocak 2017 tarihinde paylaşılmış olduğunu gözlemlemiştir.

2- Alev alan tank, Esad rejimi yandaşları rejim güçlerinin imha ettiğini iddia etti. Gerçekte ise, 2006 yılında Bağdat’ta bir patlayıcının imha ettiği ABD tankıdır. (BBC, Getty Images)

Beşar Esad rejimi yanlısı sayfaların paylaştığı alev alan bir tankın başka bir fotoğrafı الشعب في زمن الحرب adlı sayfa tarafından RPG füzesinin imha ettiği Altay tankı olduğunu ifade eden bir gönderiye eklenmiştir. Ancak, gerçekte ABD Abrams tankı fotoğrafı olup Getty ajansı tarafından daha yakın bir açıdan çekilen tankın fotoğrafı paylaşılmış ve Irak polisinden aktardığı bilgilere göre 10 Mart 2006’da Irak’ın başkenti Bağdat’ın doğusunda bir patlayıcının bir tankı hedef aldığını dile getirdi.

 3- Araç ve zırhlı araçlar videosu, Esad yanlısı sayfalar araçların TSK’ya ait olup Esad rejimi tarafından İdlib kırsalında imha edildiğini iddia ederken gerçekte, ANNA ajansına göre Halep kırsalında imha edilen muhalif gruplara ait araçlarıdır.

 Başka bir video ise, Esad rejimi yanlısı sayfa ve hesaplar tarafından paylaşılmıştır. Videoda, imha edilen araçlar ve hareket halindeki araçları havadan hedef alma operasyonu kaydedilmiştir. 450 bin takipçisi olan Aleppo News أخبار حلب (Halep Haberleri) adlı Facebook sayfası, videonun, “Suriye ordusu ateşiyle İdlib kırsalı Neyrab etrafında imha edilen TSK araçları ve zırhlı araçları” kaydettiğini dile getirdi. Ancak, gerçekte ise muhabirleri Esad rejimi güçlerine operasyonlarda eşlik eden Abhazya’nın ANNA ajansı 18 Şubat 2020 tarihinde, TSK’nın İdlib kırsalında Neyrab bölgesinde operasyona başlamadan iki gün önce, paylaşmış ve 16 Şubat tarihli Kefer Halep, Miznar, Örem el-Kübra ve Han Asel yakını bölgelerinde Esad rejimi güçlerinin operasyonlarını kaydetmektedir.

Halep Aleppo News أخبار حلب sayfasının paylaştığı gönderinin arşivlenmiş bağlantısı

 4- Araç ve zırhlı araçlara ait fotoğraflar, Faris Şihabi Türk olup Esad güçleri tarafından Neyrab bölgesinde imha edildiğini iddia etti. Gerçekte ise, Esad rejimi güçlerinin ilerlemesi sırasında imha edilen araçlardır.

 Ek olarak, Faris Şihabi 21 Şubat günü Facebook sayfasında, hasarlı ya da imha edilmiş tank ve askeri araçlara ait on fotoğraf içeren bir fotoğraf paylaşarak İngilizce olarak şu gönderiyi paylaştı: “İdlib Neyrab’taki TSK araçları sadece üç saat sonra...! Erdoğan’a ‘Suriye, Kuzey Kıbrıs gibi değil’ dedik ancak dinlemedi…! NATO’nun ikinci büyük ordusuna tarihi boyutlu bir ihanettir…! Bir kez daha, Türkiye’nin çocukları Kaide örgütü uğruna neden ölüme gönderiliyor?!”.

 Paylaştığı fotoğrafların tamamı Neyrab bölgesi çatışmalarıyla ilgisi olmayıp TSK ve müttefiklerinin Neyrab bölgesine düzenlediği operasyondan iki gün önce paylaşılan ve yukarıda geçen ANNA ajansının paylaştığı haberden alınmış olmasına rağmen Şihabi’nin bu gönderisi yaklaşık 200 paylaşım almıştır.

 Videoda, ajansın muhabirinin videoda dile getirdiğine göre Kefer Halep, Miznar ve Örem el-Kübra bölgelerinde Esad güçleriyle yaşadığı çatışmalar sırasında Suriye’nin muhalif gruplarına ait bazı hasarlı araçlar görünmektedir.

 Teekked ekibi, videoyu inceleyip Şihabi’nin yanıltıcı gönderisinde kullandığı tüm fotoğrafları doğrulamıştır. Gönderide geçen fotoğrafların numaralarına uygun bir şekilde numaralandırılan aşağıdaki bağlantılara tıklayarak yanıltıcı gönderideki sıralamaya göre bahsi geçen videoda yer alan fotoğraflara göz atabilirsiniz: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, ve 10.

 Yanıltıcı bilgi paylaşan yalnız Esad yandaşı değil

Sosyal medyada Esad karşıtı sayfalar da İdlib kırsalındaki Neyrab operasyonuna isnat ettiği ancak operasyonla ilgisi olmayan fotoğraf ve video kayıtları paylaşmıştır.

 5- Çatışmada halinde olan Esad askerlerine ait video kaydı, Esad güçleri karşıtı sayfalar İdlib kırsalındaki İdlib’de muhaliflerin askerlerin ateş altında çekildiklerini iddia etti. Gerçekte ise, Halep kırsalı çatışmalarındandır.

 675 binden fazla takipçisi olan الحدث السوري (Suriye Olayları) adlı Facebook sayfası, “Rus ajansı, rejim unsurlarının Neyrab’tan çekilme durumunu kaydediyor” adı altında muhaliflerle çatışmaya giren Esad güçleri unsurlarını kaydeden bir video kaydı paylaştı. Gerçekte ise, kayıt 3. Ve 4. Fıkralarda geçen videodan alınmış bir kayıt olup asıl videonun dakika 30:27’den başlayan bölümüyle karşılaştırıp doğrulaması mümkündür.

 6- Roketatarların ateş etmesi videosu, paylaşanlar tarafından Serakib’teki Esad güçlerini hedef alan TSK güçlerine ait olduğu iddia edilirken Afrin kırsalında gerçekleştirilen Zeytin Dalı Harekatı’ndan bir videodur.

 Birçok sayfa, roketatarların roket atma işlemini kaydeden başka bir video paylaşarak TSK top ve roketatarlarının Serakib’teki Esad güçlerinin harekat merkezini hedef aldığı anları kaydettiğini iddia etmiştir. Gerçeği ise, video eski olup Teekked ekibi tarafından yaklaşık iki yıl önce paylaşıldığı gözlemlemiştir. O zamanlar, Türk haber kanalı ve siteleri TSK’nın Halep’in kuzey kırsalında Demokratik Birlik Partisi (PYD) mevkilerini hedef alma anları olarak yayınlamıştır.

 Türkiye’nin Haberler sitesi, video kaydını paylaşan kaynaklardan olup 21 Ocak 2018 tarihinde “Hatay Zeytindalı Harekatı ile Birlikte Afrin'deki Hedeflerin Vurulma Anı” adı altında paylaşmıştır. Arama sonuçları, videonun “Afrin'deki hedeflerin vurulma anı kamerada” adı altında Milliyet gazetesi internet sitesinde paylaşıldığını göstermiştir.

 Türkiye’den desteklenen muhalif gruplar, bölgeye düzenlenen üç gün süren başarısız operasyon ardından Esad güçleriyle çatışmalar sonucu 24 Şubat 2019 tarihinde Neyrab köyünü ele geçirmiştir.